Ojcostwo a prawo. Co warto wiedzieć z okazji Dnia Ojca?

Dzień Ojca to nie tylko okazja do podziękowań i rodzinnych spotkań, ale także moment, w którym warto przypomnieć o prawach ojców wynikających z przepisów prawa rodzinnego. Mimo że ojcostwo wiąże się przede wszystkim z emocjonalnym zaangażowaniem i wychowaniem, to także konkretne uprawnienia, do kontaktu z dzieckiem, współdecydowania o jego losie i ochrony przed alienacją rodzicielską.

Kontakty z dzieckiem – prawo i obowiązek

Zgodnie z art. 113 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, każdy rodzic, niezależnie od tego, czy posiada władzę rodzicielską, ma prawo i obowiązek utrzymywania kontaktu z dzieckiem. Kontakty te nie ograniczają się jedynie do osobistych spotkań, ale obejmują również rozmowy telefoniczne, wideopołączenia, korespondencję czy komunikację online. W sytuacji rozstania lub rozwodu sąd może ustalić harmonogram kontaktów, określając np. weekendowe wizyty, podział wakacji czy świąt. Jeżeli drugi rodzic utrudnia ich realizację, ojciec ma prawo zwrócić się do sądu z wnioskiem o egzekucję kontaktów lub o nałożenie grzywny na rodzica, który nie stosuje się do ustaleń.
W przypadku gdy ojciec posiada pełnię władzy rodzicielskiej, ma również prawo współdecydować o najważniejszych sprawach dotyczących dziecka – takich jak wybór szkoły, leczenie, miejsce zamieszkania czy wychowanie religijne. Jeśli władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom, decyzje te powinny być podejmowane wspólnie, a w razie sporu rozstrzyga je sąd opiekuńczy. Co istotne, ojciec ma prawo do informacji o zdrowiu, edukacji i sytuacji życiowej dziecka, także wtedy, gdy nie mieszka z nim na co dzień. Szkoły, placówki medyczne i inne instytucje nie mogą odmówić mu dostępu do danych i dokumentacji, o ile nie został sądownie pozbawiony władzy rodzicielskiej lub jej zakres nie został ograniczony.

Alienacja rodzicielska. Realne zagrożenie relacji ojciec–dziecko

Jednym z poważniejszych problemów, z jakimi zmagają się ojcowie po rozstaniu z matką dziecka, jest zjawisko alienacji rodzicielskiej. Polega ono na wpływaniu na dziecko w sposób prowadzący do zerwania lub osłabienia więzi z drugim rodzicem, najczęściej ojcem. Alienacja może przybierać formę manipulacji, oczerniania, przedstawiania ojca jako osoby zagrażającej, ale także systematycznego utrudniania kontaktów pod pretekstami, braku przekazywania informacji czy blokowania komunikacji.

Katarzyna Bórawska z Kancelarii Adwokackiej B-Legal

Reakcja sądu i rola ojca w życiu dziecka

Jeśli ustalone kontakty nie są przestrzegane, sąd może nałożyć karę finansową, nawet kilkaset złotych za każde niewykonane spotkanie. W szczególnie drastycznych przypadkach, gdy zachowanie jednego z rodziców godzi w dobro dziecka, sąd ma prawo ograniczyć jego władzę rodzicielską, zmienić miejsce zamieszkania dziecka, a w wyjątkowych sytuacjach – nawet całkowicie tę władzę odebrać.
Bycie ojcem to nie tylko obowiązek alimentacyjny, ale także niezbywalne prawo do obecności w życiu dziecka. Polskie prawo uznaje, że oboje rodzice, niezależnie od konfliktów między nimi, są dziecku potrzebni. Zbliżający się Dzień Ojca to dobra okazja, aby przypomnieć o tym, że każdy ojciec ma prawo do relacji z dzieckiem, do uczestnictwa w jego codziennym życiu, wychowaniu i rozwoju. Dziecko potrzebuje obojga rodziców i ma prawo ich mieć.

/źródło - /